Erthygl am y nofel yw hon. Ar gyfer y ffilm o'r un enw, gweler Martha, Jac a Sianco (ffilm) Nofel gan Caryl Lewis yw Martha Jac a Sianco a enillodd iddi wobr Llyfr y Flwyddyn yn 2005. Seilir y nofel yn ne-orllewin Cymru; mae'n adrodd hanes dau frawd a chwaer sydd yn cael eu carcharu gan eu amgylchiadau teuluol a bywyd fferm caled. Cyhoeddwyd Addasiad Lafar ar CD gan Gwmni Recordiau Sain yn Rhagfyr 2005. Ail-gyhoeddwyd y nofel yn 2007 a chyhoeddwyd addasiad Saesneg yn ogystal â llyfryn sgript a gweithgareddau yn Awst 2007. Cafodd y nofel ei throsi i ffilm yn niwedd 2008 a cafodd ei darlledu ar S4C ar Noson Nadolig. Source: Wikipedia (cy)